ကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္အတဿ္မိဢ္န႔ဿ္သးလီအနီဿ္ကီဿ္မ့ဿ္တဿ္မနုလဲဢ္

ကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္အတဿ္မိဢ္န႔ဿ္သးလီအနီဿ္ကီဿ္မ့ဿ္၀ဲ.....

-    တဈ္စိတဈ္ကမီၯပွဲၯတုာ္ ( sovereign power )

-    တဿ္ထဲသိးတုၯသိး     (equality)

-    နီဿ္ကစဿ္တဿ္စံဢ္ညီဢ္ပဿလီၯသး (self determination)

-    တဿ္ဒီသဒဿကလုာ္ဆံးခြဲးယာ္     (minority right)

-    ဒံဢ္မိဢ္ကရ့ဢ္စံဢ္တဿ္ခြဲးတဿ္ယာ္ခီဢ္တဃာ္ပွၯဟီဢ္ခိဢ္ဖိခြဲးယာ္ဒီးမုဢ္ ခြါတဿ္တုၯသိးထဲသိးခြဲးယာ္ (democracy humanright and gander equality)

-    ထံကီဿ္လဿတဟံခီဢ္တဃဢ္လဿတဿ္ဘါနီတခီ (secular state)

-    ကမ်ဿဿ္ပဒိဢ္စုတီၯဖီလာ္ပွၯဖီဢ္စုက၀ဲၯဖိအိဢ္ (civilian supremacy)

-    သူဢ္ထီဢ္ကီဿ္စဲဿ္အသီ (new state) တဖဢ္န႔ဢ္လီၯ.

ကီဿ္ပယီၯန႔ဿ္တဿ္သဘ်႕၀ံၯအလီဿ္ခံ  တုၯဆဿကတီဿ္ခဲအံၯ  ပွၯပဿတဿ္ တစိၯဘဢ္တစိၯ ကြဿ္ကပာ္ကြံာ္၀ဲ ကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္  အတဿ္ခြဲးတဿ္ယာ္ တဿ္မိဢ္န႔ဿ္သးလီ တဖဢ္လဿာ္လဿာ္ဆ့ဆ့ အဃိ  က လုာ္ဒူဢ္တဖဢ္  ဂဲၯဆဿထဿဢ္ပဿဿ္ဆဿ၀ဲတဿ္န႔ဢ္လီၯ. ကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္ ဖီဢ္ထီဢ္စုက၀ဲၯဒီး ပဿဿ္ဆဿ ထီ ဒါတဿ္အိဢ္လံအနံဢ္ (၆၀)ဘ်ဲဢ္လံသနာ္က့  မုဿ္လဿ္၀ဲလဿကဒိးန႔ဿ္ဘဢ္က့ၯအတဿ္မိဢ္န႔ဿ္သးလီ လဿ တဿ္ မုာ္တဿ္ခုဢ္ အက်ဲန႔ဢ္လီၯ. ပဒိဢ္ပဿတဿ္တစိၯဘဢ္တစိၯအံၯ ကလုာ္တဖဢ္ဃ့ထီဢ္၀ဲလဿ ထံရူဿ္ကီဿ္သဲး တဿ္ဂ့ဿ္ကီအံၯ  တဿ္ကဃဲဢ္လီၯဘွါလီၯအီၯလဿထံရူဿ္ကီဿ္သဲးအက်ဲန႔ဢ္လီၯ.

              

ဖဲ ၂၀၁၁ နံဢ္ လါ(August) (18) သီအနံၯ (ဦးသိန္းစိန္) ပဒိဢ္ဘိးဘဢ္ရၯလီၯ၀ဲဒီး  ကြဲဃီၯ ၀ဲကလုာ္ဒူဢ္ဖီဢ္စုက၀ဲတဖဢ္လဿ ကထံဢ္ လိာ္ စံးကတိၯသကိးတဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္အဖီိခိဢ္  ကလုာ္ဒူဢ္ ဖီဢ္စု က၀ဲၯလဿ တပတုာ္ဒံးတဿ္ခးလိာ္သးတဖဢ္ တူဿ္လိာ္ခီဢ္ဆဿ၀ဲတဿ္ကြဲဃီၯအံၯလဿ  တဿ္သးအိဢ္ အပူၯ နီဿ္နီဿ္န႔ဢ္လီၯ. ခီဖ်ိ (သိန္းစိန္) ပဒိဢ္ အတဿ္ ကိးဃီၯကြဲဃီၯအံၯအဃိ   ကလုာ္ဒူဢ္ဖီဢ္စုက၀ဲလဿ တမၯ တဿ္ပတုာ္တဿ္ခးလိာ္သးဒီး   ကီဿ္ပယီၯပဒိဢ္ အသုး (၁၁) ဖု အံၯ  လဲၯထံဢ္လိာ္စံးကတိၯသကိး၀ဲတဿ္ ဒီး (သိန္းစိန္) ပဒိဢ္အံၯ ပာ္ဖ်ါထီဢ္၀ဲ ကလုာ္ဒူဢ္ တဖဢ္လိာ္ဘဢ္တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္သပွဿ္ကတဿဿ္န႔ဢ္လီၯ.

              

ကီဿ္ခိဢ္ (သိန္းစိန္) အတဿ္ကြဲဃီၯကိးဃီၯ လဿတဿ္ကထံဢ္လိာ္စံးကတိၯသကိး တဿ္ဒီး ကလုာ္ဒူဢ္ဖီဢ္စုက၀ဲၯတဖဢ္ိလဿတဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္အဂီဿ္ဖဲမၯန႔ဢ္တဿ္ဘဢ္သးအဿဢ္လီၯလိာ္သးလဿတဿ္ပ တုာ္ တဿ္ခးလိာ္သးဒီးဆဲးလီၯမံၯ၀ံၯအလီဿ္ခံကဘဢ္စံးကတိၯသကိးတဿ္ဒီး (လီဿ္ခဿဢ္သး) ပတီဿ္ လဿ တဿ္ဂ့ဿ္ (၈)ထံဢ္ဒ္လာ္အသိးအံၯန႔ဢ္ဖဲ ၂၀၁၂ နံဢ္ လါမ့ၯ (၃) သီအနံၯ (သိန္းစိန္) ပဒိဢ္ဘိး ဘဢ္ရၯလီၯ ၀ဲဖိ် ဖ်ိ ဖ်ါ ဖ်ါန႔ဢ္လီၯ.

 

တဿ္ထံဢ္လိာ္တဲသကိးတဿ္ဒီးလီဿ္ခဿဢ္သးပတီဿ္ တဿ္ဂ့ဿ္ (၈)ထံဢ္မ့ဿ္၀ဲ

 ၁. ဘဢ္အိဢ္သကိးလဿကီဿ္စဿဖွိဢ္အပူၯဒ္သိးသိး (ျပည္ေထာင္စု အတြင္းအ တူတကြပူး ေပါင္း ေန          ထိုင္ေရး)

၂. ကီဿ္စဿဖွိဢ္သုတလီၯပွီဿ္၊ ကလုာ္ဒူဢ္တဿ္ဃူတဿ္ဖိးသုတလီၯပွီဿ္၊ တဿ္စိ တဿ္က မီၯပွဲၯတုာ္ ကအိဢ္   ဂဿဿ္က်ဿၯအဂီဿ္(ျပည္ေထာင္စုမျပိဳကြဲေရး၊တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္မွူမျပိဳကြဲေရးႏွင့္အခ်ဴပ္အခ်ာ  အာ ဏာတည္တံ့ခိုင္ျမဲေရးတို႔ကိုသေဘာတူေရး)

၃. မုဿ္က်ိၯ၀ဲၯကြာ္ဒီးတဿ္ဂုၯထီဢ္ပသီထီဢ္တဿ္မၯတဖဢ္ဒ္သဲစးတဿ္ဘ်ဿအိဢ္အသိးခံခီခံကပၯဘဢ္မၯ သကိး တဿ္ဒ္အဖိးမံဒီးသဲစးအသိး (စီးပြားလုပ္ငန္း၊ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္း မ်ားကိုဥပေဒႏွင့္အညီ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ပူးတြဲ၍တရား၀င္ေဆာင္ရြက္ေရး)

၄. ကသံဢ္မူၯဘွီးဒီးကသံဢ္လဿအဆီတလဲပွၯသးသ့တဖဢ္ဘဢ္ပာ္ဖွိဢ္သးဒီးမၯဟးဂီၯသကိး(မူးယစ္ ေဆး ၀ါးႏွင့္စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစတတ္ေသာေဆး၀ါးမ်ားတိုက္ဖ်က္ေရး အားပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း)

၅. ဒုးအိဢ္ထီဢ္ (party)ဒီးႏုာ္လီၯတဿ္ဃုထဿ(ပါတီေထာင္၍ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေရး)

၆. ဘဢ္တူဿ္လိာ္သဲစးတဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္ဒီးမ့ဿ္အဲဒိးဘွီက့ၯမ့ဿ္အိဢ္န႔ဢ္ဒ္ပွၯအါဂၯတဿ္ဘဢ္သးအသိးဘဢ္ ဘွီ သကိးလဿဘ်ီဢ္ဒိဢ္ပူၯ(ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအားလက္ခံရန္ႏွင့္ျပင္ဆင္လိုသည့္ကိစၥမ်ားရွိကလြတ္ ေတာ္ အတြင္း၌အမ်ားသေဘာဆႏၵၵႏွင့္အညီေဆာင္ရြက္ေရး)

၇. လဿတဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္လီၯထူလီၯယိာ္အဂီဿ္ဘဢ္ႏုာ္လီၯဆူသဲစးတဿ္ဘ်ဿအပူၯလဿာ္လဿာ္ဆ့ဆ့၀ံၯဒ္သိး သဲစးတဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္တဿ္နဲဢ္က်ဲအသိး ဘဢ္အိဢ္ဆိးလဲၯက့ၯ ဖံးမၯအီဢ္အီသကိး ဒ္သိးသိး (ထာ၀ရ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းသို႔အျပီးအပိုင္၀င္ျပီးဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ တန္း တူေနထိုင္သြားလာလုပ္ကိုင္စားေသာက္ေရး)

၈. ဒ္သဲစးတဿ္ဘ်ဿအိဢ္အသိးတဿ္ကဘဢ္တဲက်ဲၯသကိးတဿ္ဒီးဆီတလဲကြံာ္ပွၯဖီဢ္စုက၀ဲကဘဢ္အိဢ္ က့ၯ ထဲတဖုဧိၯ(ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္အညီ တစ္ခုတည္းေသာလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္း အျဖစ္အ သြင္ကူးေျပာင္းေရးကိုညိွႏွဳိင္းေဆာင္ရြက္ေရး)

         

(ဦးသိန္းစိန္) ပဒိဢ္တီဢ္ဖ်ါထီဢ္၀ဲ တဿ္ဂ့ဿ္ခိဢ္တီ (၈) ပတီဿ္လဿ တဿ္က ဘဢ္တဲသကိး ၀ဲ လဿလီဿ္ခဿဢ္သး ပတီဿ္အံၯ ပမ့ဿ္ဆိကမိဢ္ထံလဿ အဂ့ဿ္မ့ဿ္စဲဃဲး တဿ္သူဢ္အိဢ္သးအိဢ္နီဿ္နီဿ္န႔ဢ္  နီဿ္ဂံဿ္  (၁ ) တုၯ နီဿ္ဂံဿ (၄ ) ပတူဿ္လိာ္သ့ဂ့ၯ ဂ့ၯန႔ဢ္လီၯ. မ့မ့ဿ္ နီဿ္ဂံဿ္ (၅ ) တုၯ နီဿ္ဂံဿ္ (၈) အလီဿ္အိဢ္ ၀ဲဒဢ္ သပွဿ္ကတဿဿ္ လဿက ဘဢ္တဲက်ဲၯသကိးအီၯလီၯတံဿ္လီၯဆဲးလဿခံခီခံကပၯအဘဿဢ္စဿၯန႔ဢ္လီၯ.

ပမ့ဿ္ကြဿ္ထံနီဿ္ဂံဿ္ (၅) အံၯ လဿကလုာ္ဒဢ္တဖဢ္အဂီဿ္ တဿ္အုဢ္ကီၯတအိဢ္နီတမံၯ အမဲာ္ညါ မ့ဿ္တဿ္ ဟ့ဢ္ တဿ္ဆီဢ္္သနံးလဿ ကဘဢ္ဆီတလဲန႔ဢ္ဆူဢ္အက့ဿ္အဂီၯဆူ (ပါတီ) န႔ဢ္လီၯ. ဒ္န႔ဢ္သိးနီဿ္ (၆) တထံဢ္ပ မ့ဿ္ကြဿ္ထံဒီးဃုသ့ဢ္ညါလီၯတံဿ္အဂ့ဿ္န႔ဢ္ ပကထံဢ္ဘဢ္လဿ (၂၀၀၈) တဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္ လဿ အအုဢ္ကီၯ ဃဢ္၀ဲ သုးမိၯစိရိၯတဿ္စိတဿ္ကမီၯတဘ့ဢ္အံၯ  ပကဘဢ္တူဿ္လိာ္န႔ဢ္ဆူဢ္အီၯ၀ံၯတဿ္လဿပအဲဢ္ဒိးဘွီ ပကဘွီသကိးလဿဘ်ီဢ္ဒိဢ္ပူၯန႔ဢ္လီၯ. မ့မ့ဿ္နီဿ္ဂံဿ္ (၇) တထံဢ္အံၯ  ပထံဢ္ဘဢ္လဿဘဢ္က့ၯႏုာ္လီၯ ဆူ (၂၀၀၈) တဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္အပူၯ၀ံၯ  ဒ္တဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္တဿ္နဲဢ္က်ဲအသိးဘဢ္အိဢ္ဆိးလဲၯ က့ၯဖံးမၯ  အီဢ္အီသကိးန႔ဢ္လီီီၯ. 

 အတဿ္ပညိဢ္ခိဢ္သ့ဢ္တခီမ့ဿ္၀ဲ အဆိကတဿဿ္ကလုာ္ဒူဢ္ကဘဢ္ႏုာ္လီၯဆူ သဲစးတဿ္ဘ်ဿ ခိ္ဢ္သ့ဢ္အပူၯ  ခံပတီဿ္တပတီဿ္ကဘဢ္ဒုးအိဢ္ထီဢ္ (ပါတီ)  သဿပတီဿ္တပ တီဿ္က ဘဢ္ႏုာ္လီၯဒိးဃုထဿ အသး  မ့ဿ္ဒိးန႔ဢ္လံဘ်ီဢ္ဒိဢ္ခဿဢ္စးလံဒီး သဲစးတဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္လဿ   အဲဢ္ဒိးဘွီဘဢ္ မ့ဿ္အိဢ္ ကဘဢ္ဘွီ သကိးလဿဘ်ီဢ္ဒိဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ. တဿ္တဲသကိးတဿ္နီဿ္ဂံဿ္ (၅) ဒီး (၈) အံၯ လဿကလုာ္ဒူဢ္ အဂီဿ္ ထံရူဿ္ ကိီဿ္သဲးတဿ္အုာ္သးတအိဢ္နီတမံၯဘဢ္ အမဲာ္ညါ  မ့ဿ္ဒဢ္တဿ္မဿန႔ဢ္  ဆီဢ္ခံန႔ဢ္ဆူဢ္ ပွၯဖီဢ္စုက၀ဲၯတဖဢ္ ကဘဢ္စူးကြံာ္ညိကြံာ္တဿ္ဖီဢ္စုက၀ဲၯအက်ဲဒီးႏုာ္လီၯဆူသဲစးတဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္အပူၯန႔ဢ္လီၯ.   

ပွၯဖီဢ္တဿ္စုက၀ဲၯတဖဢ္မ့ဿ္စူးကြံာ္ညိကြံာ္အတဿ္စုက၀ဲၯဒီး ဒုးအိဢ္ထီဢ္ (ပါတီ) ႏုာ္လီၯ တဿ္ဃုထဿဒီး မ့ဿ္ဒိးန႔ဢ္လံဘ်ီဢ္ဒိဢ္ခဿဢ္စးဒီးမ့ဿ္အဲဢ္ဒိးဆီ္တလဲတဿ္ဘ်ဿခိဢ္သ့ဢ္ဘဢ္ဆဢ္ ခဿဢ္စး (၇၅)% မ့ဿ္ဘဢ္သး ဃ့ထီဢ္၀ဲမး တဿ္ဘွီအီၯသ့၀ဲန႔ဢ္လီၯ.ပမ့ဿ္ကြဿ္က့ၯတဿ္၀ဲအံၯကဲထီဢ္တသ့ညီညီဘဢ္ ခီဖ်ိဘ်ီဢ္ ဒိဢ္ခဿဢ္စး  (၂၅) % န႔ဢ္သုးဟံန႔ဢ္လံတဿ္လီဿ္ဒီး  ဘ်ီဢ္ဒိဢ္ခဿဢ္စး  အဂၯတဖဢ္ဒဢ္လဲဢ္ ပွၯလဿအအါန႔ဢ္ မ့ဿ္ဒဢ္ သုးခိဢ္နဿ္လီဿ္လံၯ လဿအဘ့ဢ္လီၯကြံာ္သုးကူကၯဒီီး ကၯထီဢ္၀ဲ ကမ်ဿဿ္အ ကူအကၯ တဖဢ္န႔ဢ္ လီၯ.  

ပမ့ဿ္ကြဿ္က့ၯနီဿ္ဂံဿ္ (၈) တထံဢ္အံၯကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္ဖီဢ္စုက၀ဲၯတန႔ဢ္လဿၯဘဢ္ ၊ မ့ဿ္ အဲဢ္ ဒိးဖီဢ္စုက၀ဲၯ ကဘဢ္က့ၯႏုာ္လီၯက့ၯဆူ ကီဿ္ပယီၯပ ဒိဢ္အသုးမုဿ္ အတဿ္ဖီဢ္ပ်ံၯ အဖီလာ္ လိၯ လိၯ န႕ဢ္လီၯ.

      

ကီဿ္ခိဢ္ (ဦးသိန္းစိန္) ကြဲဃီၯကိးဃီၯ၀ဲလဿ တဿ္ကထံဢ္လိာ္က တိၯသကိး ထံလီဿ္ ကီဿ္ပူၯတဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္ တခါ အံၯ ပမ့ဿ္ဃုသ့ဢ္ညါအဂ့ဿ္လီၯတံဿ္လီၯဆဲး    လဿပ၀ဲဒဢ္ ကလုာ္ဒူဢ္ဒီး ပွၯဖီဢ္ တဿ္စုက၀ဲၯတဖဢ္အဂီဿ္ လဿထံရူဿ္ကီဿ္သဲးတကပၯ တဿ္အုဢ္ကီၯသးတအိဢ္၀ဲ  နီတမံၯဘဢ္. မ့ဿ္ဒဢ္တဿ္ မဿန႔ဢ္ဆီဢ္ခံ ပ၀ဲဒဢ္ကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္  လဿပကဘဢ္ပာ္လီၯကြံာ္စုက၀ဲၯဒီး  ဒုးအိဢ္ထီဢ္ (ပါတီ) ဒီးႏုာ္လီၯ တဿ္ဃုထဿ မ့ဿ္ဒိးန႔ဢ္ လံဘ်ီဢ္ဒိဢ္ခဿဢ္စး ကဘဢ္တဲသကိးထံရူဿ္ကီဿ္သဲးလဿဘ်ီဢ္ဒိဢ္ပူၯအံၯ ပမ့ဿ္ကြဿ္က့ၯ

မ့ဿ္ဒဢ္တဿ္ထံဢ္လိာ္တဲသကိးတဿ္လဿ တဿ္ကပာ္လီၯကြံာ္စုက၀ဲၯ(Negotiated Surrender) အဂ့ဿ္ န႔ဢ္ လီၯ.

မ့မ့ဿ္ပ၀ဲဒဢ္ကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္ပတဿ္မိဢ္န႔ဢ္သးလီမ့ဿ္၀ဲ  ထံရူဿ္ကီဿ္သဲးတဿ္ဂ့ဿ္ ကီအံၯတဿ္ကဘဢ္ဃဲဿ္ လီၯဘွါလီၯက့ၯအီၯလဿ ထံရူဿ္ကီဿ္သဲးအက်ဲ  ခီဖ်ိတဿ္တဲသကိးတဿ္လဿ စီၯနီၯခိဢ္ လဿ အ မ့ဿ္၀ဲ (Negotiated Setllement)န႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ (သိန္းစိန္) ပဒိဢ္ကြဲဃီၯ ၀ဲတဿ္ထံဢ္လိာ္ တဲ သကိးတဿ္လဿလီဿ္ခဿဢ္သးပတီဿ္ တခ်ဴးတုၯဃီၯဒံး နီဿ္ဂံဿ္ (၅) ဘဢ္န႔ဢ္ခံခီခံကပၯကဘဢ္တဲသကိးတဿ္ လီၯတံဿ္လီၯဆဲး တုၯကလုာ္ဒူဢ္တဖဢ္ဒိးန႔ဢ္ဘဢ္   ခါလဿကဟဲထံရူဿ္ကီဿ္သဲး   တဿ္အုဢ္ကီၯသးလီၯတံဿ္ လီၯဆဲးန႔ဢ္  မ့ဿ္၀ဲ   ပတဿ္တူဿ္ခီဢ္ ပာ္သးန႔ဢ္လီၯ.